Molibden (symbol: Mo) to jeden z rzadziej występujących pierwiastków na świecie. Choć jego ilości w organizmie człowieka są śladowe, to pełni on wiele niezwykle ważnych funkcji.

Charakterystyka

Molibden jest srebrzystobiały i bardzo twardy. W układzie okresowym pierwiastków należy do chromowców i podobnie jak inne pierwiastki z tej grupy jest mało aktywny chemicznie. Ze względu na bardzo wysoką temperaturę topnienia znalazł szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. W temperaturze pokojowej jest oporny na działanie warunków atmosferycznych.

Molibden został odkryty w 1778 roku.

Źródła

Pewne ilości molibdenu można znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego, głównie warzywach, owocach i zbożach uprawianych na glebach bogatych w ten pierwiastek. Dobrym źródłem mogą być zielonolistne warzywa, fasola, groch, czerwona kapusta i wyroby z mąki pełnoziarnistej. Molibden można znaleźć również w mleku, serze i jajach.

Dobowe spożycie

Zalecane dzienne spożycie omawianego pierwiastka zależy głównie od wieku oraz płci.

Mężczyźni przez całe swoje życie powinni dostarczać około 45 ug/d molibdenu, bez względu na wiek. Podobnie jak kobiety, przy czym w ich przypadku zapotrzebowanie do 50 ug/d wzrasta w okresie ciąży i podczas karmienia piersią.

Nie ustalono norm dziennego spożycia molibdenu dla dzieci.

Funkcje

Molibden pełni funkcję kofaktora dla wielu metaloenzymów, zwanych oksydazami. W związku z tym oksydaza:

  • ksantynowa – powoduje rozpad nukleotydów do kwasu moczowego, zaś kwas moczowy przyczynia się do wzrostu antyoksydacyjnej pojemności krwi;
  • siarczynowa – powoduje przekształcenie siarczynu (związek toksyczny) do siarczanu, a także metabolizm i rozpad aminokwasów zawierających siarkę, takich jak cysteina, homocysteina, metionina czy tauryna;
  • aldehydowa – powoduje rozpad alkoholu i toksyn w wątrobie.

Dodatkowo molibden wspiera metabolizm żelaza i powoduje jego transport oraz magazynowanie. W przypadku uzębienia wywołuje efekt kariostatyczny.

Warto zaznaczyć, że molibden jest również niezbędnym pierwiastkiem do prawidłowego rozwoju roślin. Jego niedobór skutkuje pojawieniem się jasnych plam na liściach, obumieraniem pączków oraz trudnością w wykształcaniu się blaszek liściowych. Szczególnie wrażliwe na jego niedobór są rośliny kapustowate.

Niedobór

Niedobór molibdenu w diecie powoduje:

  • ogólne zmęczenie;
  • dolegliwości bólowe głowy;
  • ślepotę nocną;
  • zaburzone pole widzenia;
  • tachykardię;
  • nudności (jako objaw długotrwałego leczenia pozajelitowego);
  • zaburzenia metabolizmu aminokwasów, np. zwiększone wydalanie z moczem tauryny i siarczynów;
  • upośledzony rozkład aminokwasów zawierających siarkę, np. homocysteiny;
  • zwiększoną wrażliwość na siarczyny;
  • zaburzenia neurologiczne, w tym opóźniony rozwój umysłowy;
  • zwiększenie ryzyka wystąpienia nowotworów żołądka i przełyku.

Zwiększone ryzyko wystąpienia niedoborów molibdenu obserwuje się głównie podczas żywienia pozajelitowego, ale również przy anoreksji, wysokim spożyciu rafinowanych węglowodanów oraz upośledzonym wchłanianiu. Upośledzone wchłanianie ma miejsce głównie w przebiegu chorób zapalnych jelit, zaburzeń wątrobowo-żółciowych i resekcji jelit. Ponadto niedobory tego pierwiastka mogą pojawić się w przebiegu rzadkiej wady wrodzonej, jaką jest niedobór oksydazy siarczynowej.

Nadmiar

Ekstremalnie wysokie spożycie molibdenu – powyżej 15 mg/d – powoduje wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i objawy, takie jak przy dnie moczanowej. Szacuje się, że najwyższy tolerowany poziom spożycia molibdenu dla dorosłych wynosi 2 mg/d.

Zastosowanie molibdenu w przemyśle

Największe ilości molibdenu, ponieważ ponad 2/3 całej jego produkcji, są stosowane w stopach jako dodatek. Molibden jako metal stopowy w stalach wysokoodpornych i wysokotemperaturowych zwiększa twardość, wytrzymałość i odporność metali. Ponadto jego dodatek do stali kwasoodpornych i nierdzewnych zwiększa ich odporność na korozję.

Pierwiastek znalazł również zastosowanie w przemyśle lotniczym i zbrojeniowym, a także przy produkcji żarówek elektrycznych. Związki molibdenu są stosowane jako dodatek do smarów.

Bibliografia

  1. Grober U., Mikroskładniki odżywcze, Wydawnictwo MedPharm Polska, Wrocław 2010.
  2. Gawęda E., Molibden i jego związki, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1/2014.
  3. Pasieczna A., Molibden i cyna w glebach Polski, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 450/2012.
Polecane produkty:
Koenzym Q10 kapsułki - naturalny
Koenzym Q10 bioalgi wytwarzany jest podczas naturalnego procesu fermentacji. Pozwala to na uzyskanie produktu o bardzo wysokiej wchłanialności, dzięki czemu jego wykorzystanie w organizmie ... Zobacz więcej...